काठमाडौं, २२ साउन। नेपाल राष्ट्र बैंकले केन्द्रीय बैंकलाई नेपाली मुद्राको डिजिटल संस्करण जारी गर्न सक्षम बनाउन नेपाल राष्ट्र बैंक ऐन परिमार्जन गर्ने अभ्यास सुरु गरेको छ।
विश्व अर्थतन्त्र डिजिटाइजेसनतर्फ अघि बढ्दै गएपछि नेपालले डिजिटल मुद्रा अपनाउनका लागि अध्ययन थालेको र केन्द्रीय बैंकले देशमा डिजिटल मुद्रा जारी गर्ने तयारी गरेको छ।
नेपाल राष्ट्र बैंक ऐन २००२ ले केन्द्रीय बैंकलाई डिजिटल मुद्रा जारी गर्ने अधिकार दिएको छैन। यसले केन्द्रीय बैंकलाई कागजी मुद्रा र सिक्का जारी गर्न मात्र अधिकार दिएको छ।
‘केन्द्रीय बैंकले गठित कार्यदलले नेपाल राष्ट्र बैंकलाई डिजिटल मुद्रा जारी र व्यवस्थापन गर्न अख्तियारी दिन संशोधन विधेयकको मस्यौदा तयार गरेको छ। राष्ट्र बैंकको मुद्रा व्यवस्थापन विभाग प्रमुख रेवती नेपालले बताउनुभयो। ‘आन्तरिक छलफलपछि विधेयक संसदमा पेस गर्न सरकारलाई पठाउनेछौँ।
डिजिटल मुद्राको प्रयोग र सम्भाव्यताका सम्बन्धमा भइरहेको विश्वव्यापी अध्ययनको सन्दर्भमा नेपालमा केन्द्रीय बैंकको डिजिटल मुद्राको सम्भाव्यता अध्ययन गरिनेछ, केन्द्रीय बैंक मार्फत मौद्रिक नीति २०२१-२२ घोषणा गरिएको छ।
नेपाल(मुद्रा व्यवस्थापन विभागका प्रमुख) नेतृत्वको अध्ययन टोलीले यस्तो मुद्रा जारी गर्न सकिने सुझाव दिएको थियो। तर त्यो भन्दा पहिले, टोलीले केन्द्रीय बैंकलाई डिजिटल मुद्रा जारी गर्न र व्यवस्थापन गर्न आफैलाई अधिकार दिने कानुनी प्रावधानहरू बनाउन जरुरि छ।
नेपालले कानुनी रूपरेखा तयार गरी डिजिटल मुद्रालाई कसरी अगाडि बढाउने भन्ने सुझाव दिएको छन्। ‘प्राविधिक र आर्थिक प्रस्तावमाथि विचार हुन बाँकी छ,’ उनले भने।
मौद्रिक नीति २०२२-२३ मा उल्लेख नभएकाले डिजिटल मुद्रा ल्याउने कुरा केन्द्रीय बैंकको प्राथमिकतामा परेको देखिँदैन। तर, पूर्ण डिजिटल बैंक स्थापना गर्न नेपाल राष्ट्र बैंक ऐन र बैंक तथा वित्तीय संस्था ऐन परिमार्जन गर्ने कुरा भने गरेको छ।
छिमेकी देशहरूको अभ्यास अवलोकन गर्न सुझाव दिदै विज्ञहरूले जोखिमबाट बच्नको लागि यस्तो मुद्रा परिचय गर्न धैर्यताको लागि आह्वान गर्दछन साथै नेपालले कम्तिमा भारतमा डिजिटल मुद्राको प्रयोग र प्रयोग गर्ने प्रविधिलाई हेर्नुपर्ने बताउँछन्।