काठमाडौं, २३ मंसिर। अघिल्लो प्रतिनिधिसभामा सबैभन्दा ठूलो दल नेकपा एमाले यो पल्ट ८९ सांसदसहितको दबदबा बनेको नेपाली कांग्रेसभन्दा ११ सिट कम जितेर ७८ सिटसहित नयाँ सदनमा दोस्रो स्थानमा झरेको छ।
आगामी पाँच वर्षसम्म आफूसँग कार्यकारी अधिकार नहुने कुरा राम्ररी बुझेका एमाले नेताहरू कांग्रेसको नेतृत्वमा रहेको पाँच दलको गठबन्धनमा विभाजनको रोप्ने कोसिस गरिरहेको भएपनि यसका नेताहरुले पार्टी प्रतिपक्षमा बस्दा खुसी हुने बताएका छन्।
केही नेताहरू अनुसार सत्तारूढ गठबन्धन तोड्ने प्रयास असफल भएमा पार्टीले बलियो प्रतिपक्ष बन्ने निर्णय गर्न सक्छ।
प्रेस चौतारीले बिहीबार भरतपुरमा आयोजना गरेको अन्तरक्रियामा एमालेका उपाध्यक्ष सुरेन्द्र पाण्डेले गठबन्धन चलाउन सक्ने भएकाले देउवाले नयाँ सरकारको नेतृत्व गर्न सक्ने देखिन्छ। उनले एमालेले सरकारको नेतृत्व दाबी नगर्ने बताए।
पाण्डे र केही अन्य एमाले नेताहरूको यस्तो दाबीका बाबजुद पनि पार्टीका केही वरिष्ठ नेताहरूले नेकपा (माओवादी केन्द्र) र कांग्रेसका आफ्ना समकक्षीहरूसँग वार्तालाई तीव्र पारेका छन्।
एमालेका आन्तरिक स्रोतका अनुसार पार्टीका उपाध्यक्ष विष्णु पौडेल, महासचिव शंकर पोखरेल, उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरुङलगायतका नेताहरुले पछिल्लो समय माओवादी केन्द्रका महासचिव देवप्रसाद गुरुङलगायतका नेताहरुसँग भेटघाट गर्दै आएका छन्।
‘अहिले धेरै खुलाउन सक्दिन, तर हाम्रो पार्टीले कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धन तोडेर एमालेको नेतृत्वमा नयाँ सरकार बनाउने काम गरिरहेको छ,’ नाम नखुलाउन आग्रह गर्दै केन्द्रीय समिति सदस्यले भने। ‘तर यदि माओवादी केन्द्रलाई गठबन्धनबाट बाहिर निकाल्न नसकिने र हामी अध्यक्ष र अन्य महत्वपूर्ण पदहरू पाउने ठाउँमा छैनौं भने कम्तिमा एक वर्षसम्म सत्ता बाहिर बस्नेछौं।”
मंसिरमा भएको निर्वाचनमा पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीका विश्वासपात्र मानिने एमालेका नेताहरु पराजित भएपछि पार्टीभित्रका धेरैले एक–दुई वर्ष प्रतिपक्षमा बस्नुपर्ने धारणा राखेका छन्। कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धन सरकार लामो समय टिक्न नसक्नेमा उनीहरु विश्वस्त देखिन्छन्।
चुनाव हार्नेमा एमालेका वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेल, उपाध्यक्ष सुरेन्द्र पाण्डे, महासचिव शंकर पोखरेल, उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवाली, सचिव पद्मा अर्याल र लेखराज भट्ट लगायत ओलीका निकटका सहयोगी महेश बस्नेत, भानुभक्त ढकाल, अग्निप्रसाद भट्टराई, खरेल र राजन भट्टराई रहेका छन्।
पार्टीले शुक्रबारको पदाधिकारी बैठकमा निर्वाचनको नतिजाबारे छलफल गर्नुका साथै समानुपातिक प्रतिनिधित्वको सूचीबाट ३४ सदस्य छनोट गरी निर्वाचन आयोगमा पठाउने तयारी गरेको छ।
दलहरुले आ–आफ्ना समानुपातिक सांसद छनोट गरेपछि संसदीय दलको नेता छनोटको प्रक्रिया सुरु गर्नेछन् । त्यसपछि उनीहरु सरकार गठनका विषयमा गहन छलफलमा लाग्नेछन्।
मंसिर ४ मा संसदीय सिट जितेका १२ दलमध्ये सात राष्ट्रिय दल बन्न सफल भएका छन्। कुनै पनि पार्टीलाई राष्ट्रिय पार्टी बन्नका लागि प्रतिनिधिसभा अन्तर्गत कम्तिमा एक सिट जित्नुपर्छ र कुल समानुपातिक भोटको तीन प्रतिशत प्राप्त गर्नुपर्छ।
कांग्रेस र माओवादी केन्द्र दुवैले सार्वजनिक रूपमा गठबन्धनप्रति प्रतिबद्धता जनाएपछि काम गर्न गाह्रो देखिए पनि विद्यमान गठबन्धन तोड्न पार्टीले सक्दो प्रयास गर्ने एमालेका केही नेताहरू बताउँछन्। तर एमाले नेताहरूले देउवाले माओवादी केन्द्रलाई राम्रो सरकारी पद दिन अस्वीकार गरे कांग्रेस-माओवादी साझेदारी टुट्न सक्ने बताएका छन्।
‘हाम्रो पार्टीले गठबन्धनको चाललाई नजिकबाट नियालिरहेको छ,’ केन्द्रीय सदस्य विष्णु रिजालले भने। ‘अनुकूल अवस्था आयो भने हामी सरकारको नेतृत्व दाबी गर्नेछौं।
यसअघि एमाले अध्यक्ष ओलीले सत्तारुढ गठबन्धन तोड्ने प्रयासमा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष दाहाललाई नयाँ एमाले–माओवादी गठबन्धनबाट प्रधानमन्त्री बन्न प्रस्ताव गरेका थिए। ओलीले कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले गठबन्धन तोडेर एक्लै सरकार बनाएमा आगामी ५ वर्षसम्म काँग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवालाई साथ दिने वाचा गरेका छन्।
‘एमाले गठबन्धन तोड्न आतुर देखिन्छ, तर कांग्रेससँगको साझेदारी अन्त्य गर्ने हाम्रो पार्टीको अहिलेसम्म कुनै योजना छैन,’ माओवादी केन्द्रका उपमहासचिव पम्फा भुसालले भनिन्। “उनीहरूले आकर्षक प्रस्तावहरू लिएर विभिन्न नेताहरूसम्म पुगेका देखिन्छन्।”
एमालेका केही नेताका अनुसार पार्टीले माओवादी केन्द्रलाई प्रधानमन्त्री र सभामुख पद नेकपा (एकीकृत समाजवादी)लाई दिने वाचा गरेको छ। तर, जम्मा १० सिट जितेर राष्ट्रिय पार्टी बन्न नसकेपछि एमाले नेकपा (एकीकृत समाजवादी) सँग सहकार्य गर्ने मनस्थितिमा नरहेको बताइएको छ।
नेकपा (एकीकृत समाजवादी) का प्रवक्ता जगन्नाथ खतिवडाले भने, ‘अहिलेसम्म एमालेसँग सहकार्य गर्ने हाम्रो कुनै योजना छैन, तर कांग्रेसले उच्चताका साथ व्यवहार गरे र साना गठबन्धन साझेदारहरूलाई बेवास्ता गर्न थाल्यो भने परिस्थिति परिवर्तन हुन सक्छ। “अब सबै कुरा कांग्रेसले हामीलाई कस्तो व्यवहार गर्छ त्यसमा भर पर्छ। हामीले एमाले विरुद्ध विद्रोह गरेका थियौं र यदि कांग्रेसले हाम्रा शर्तहरू पूरा गर्न सकेन भने हामी आफ्नो भाग्य रोज्न स्वतन्त्र छौं।”
The Kathmandu Post बाट अनुवादित।
