काठमाडौं, १९ कार्तिक। नेपाली क्रिकेटको पोस्टर ब्वाई र आजसम्म देशको सबैभन्दा ठूलो अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडी, २२ वर्षीय लेग स्पिनर सन्दीप लामिछाने, अहिले अनिश्चित भविष्यमा घेरिएका छन्: सम्भावित लामो जेल अवधिले उनको जीवन र करियर दुवैलाई पटरीबाट उतार्न सक्छ।
२०१५ मा पूर्व राष्ट्रिय क्रिकेट प्रशिक्षक पुबुदु दासानायकेले उनलाई चितवनको क्याम्पाचौरमा नेटमा बलिङ गरेको देखेपछि तत्कालै प्रभावित भई तत्कालीन १४ वर्षिय युवालाई राष्ट्रिय टोलीको प्रशिक्षण शिविरमा ल्याएको थिए।
श्रीलंकामा जन्मेका क्यानाडाली प्रशिक्षकलाई निर्दोष देखिने किशोरको प्रतिभा पहिचान गर्न समय लागेन। नेपाली क्रिकेट सञ्चालक निकायमा द्वन्द्व र आर्थिक अभावका कारण राष्ट्रिय टोलीमा प्रवेश गर्ने बाटो ठूलो मात्रामा अवरुद्ध भएको बेला उनलाई राष्ट्रिय सेटअपमा ल्याइयो।
राष्ट्रिय टोलीलाई आन्तरिक प्रतियोगिताका लागि चार टोलीमा विभाजन गर्दा शरद भेषावकरको कप्तानीमा युवा लामिछानेले पहिलो खेल खेलेका थिए। उसले चार विकेट लिएर आफ्नो क्षमता देखाएको थिए।
लामिछानेको प्रसिद्धि कुनै परी कथा भन्दा कम छैन। उनले जनवरी र फेब्रुअरीमा २०१६ आईसीसी अन्डर १९ विश्वकपमा आयरल्यान्ड विरुद्ध ह्याट्रिक लिएर क्रिकेट जगतलाई रोमाञ्चित बनाए, जसले गर्दा यो उपलब्धि हासिल गर्ने इतिहासमा पाँचौं खेलाडी बने।
लामिछानेले अप्रिल २०१६ मा नामिबिया विरुद्धको आईसीसी विश्व क्रिकेट लिग २ मा राष्ट्रिय टोलीमा डेब्यु गरेका थिए। त्यसपछि उनी राष्ट्रिय टोलीका प्रमुख खेलाडी मात्र नभएर देशकै सबैभन्दा सफल खेलकुद स्टार साथै विश्वको प्रख्यात फ्रेन्चाइजी क्रिकेट लीगहरूमा पनि समावेस हुन थाले।
क्लार्क लामिछानेको प्रतिभा, बलिङमा भिन्नता र निडर दृष्टिकोणबाट प्रभावित भएका थिए। अष्ट्रेलियन क्लार्कले लामिछानेलाई आफ्नो एकेडेमीमा प्रशिक्षण र पश्चिमी उपनगरबाट सिड्नी प्रिमियर क्रिकेट खेल्न आमन्त्रित गरेको थिए।
तत्कालिन १७ वर्षका लामिछाने इन्डियन प्रिमियर लिग (आईपीएल) को सम्झौता जित्ने पहिलो र अहिलेसम्म एक मात्र नेपाली खेलाडी बने, किनभने उनलाई रिकी पोन्टिङको प्रशिक्षक दिल्ली डेयरडेभिल्स (पछि नाम परिवर्तन गरी दिल्ली क्यापिटल्स) ले किनेको थियो। लामिछानेलाई आईपीएल टोलीमा भर्ती गराउनमा क्लार्कको आफ्नो देशबासी पोन्टिङसँगको सम्बन्धले भूमिका खेलेको मानिन्छ। उनी तीन सिजन क्यापिटलसँग रहे।
आईपीएल २०१८ को अन्तिम तीन खेलमा समावेश भएका लामिछानेले ६.८३३ को इकोनोमी रेटमा पाँच विकेट लिएर क्रिकेट जगतलाई आफूले के दिनु पर्ने देखाए।
पूर्व राष्ट्रिय प्रशिक्षक जगत टमाटाले लामिछानेको आइपिएलमा प्रवेशलाई नेपाली क्रिकेटको सबैभन्दा ठूलो उपलब्धि मान्छन्। “अन्डर १९ विश्वकप आयरल्याण्ड विरुद्धको त्यो ह्याट्रिक उनको आईपीएलका लागि छनोटको प्रमुख कारक मध्ये एक थियो,” तत्कालिन अन्डर १९ का प्रशिक्षक टमाटाले भने।
देशकै चर्चित क्रिकेट स्टार बन्नुका साथै लामिछानेले कैयौं कीर्तिमान पनि तोडे। उनी नेपालका लागि सबैभन्दा छोटो ढाँचा ट्वान्टी-२० मा ४३ खेलमा ८५ विकेट लिएका थिए भने एकदिवसीयमा ६९ विकेट लिएका छन्। उनलाई गत वर्षको डिसेम्बरमा राष्ट्रिय कप्तानको जिम्मेवारी दिइएको थियो ।
लामिछानेले एकदिवसीय (पापुवा न्युगिनी विरुद्ध ५.१-०-११-६) र टी-२० (केन्या विरुद्ध ४-०-९-५) मा नेपाली खेलाडीहरूका लागि उत्कृष्ट बलिङ फिगरको रेकर्ड पनि राखेका छन्।
उनी श्रीलंकाका अजन्ता मेन्डिसलाई पछि पार्दै एकदिवसीयमा ५० विकेटको कोसेढुंगामा पुग्ने दोस्रो सबैभन्दा छिटो अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडी (२२ खेल) पनि हुन्।
कोमल उमेरमा लामिछानेले पाएको ख्याति र प्रशंसा सायद किशोरका लागि सम्हाल्न धेरै थियो। युवा क्रिकेटरका रूपमा राष्ट्रिय शिविरमा प्रवेश गरेपछि उनले औपचारिक शिक्षालाई निरन्तरता दिन सकेनन्।
तर यति छोटो समयमै उचाइमा पुगेकाले त्यसपछिको गिरावट पनि तीव्र थियो।
क्यारेबियन प्रिमियर लिग (सीपीएल) खेलिरहेका लामिछाने त्रिनिडाड एन्ड टोबागोमा गत सेप्टेम्बर ५ मा काठमाडौंमा एक नाबालिग बालिकाले बलात्कारको मुद्दा दर्ता गरेपछि २२ वर्षीय युवाको कीर्ति भत्कियो।
बलात्कारको घटनापछि उनलाई नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान)ले निलम्बन मात्र गरेको होइन, जमैका तल्लावाह्सले उनको सम्झौता निलम्बन गरेपछि उनी सीपीएल खेल्न पनि अयोग्य भए। असोज २० गते स्वदेश फर्किने क्रममा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट पक्राउ परेका लामिछाने अहिले न्यायिक हिरासतमा छन्। उनीविरुद्ध मुलुकी अपराध संहिता २०७४ को दफा २१९ अन्तर्गत मुद्दा चलाइएको छ। आरोप प्रमाणित भए १० देखि १२ वर्षसम्म कैद हुनेछ।
लामिछाने र उनका वकिलले बलात्कारको आरोपलाई निराधार भन्दै खण्डन गरे पनि क्रिकेटरले साँच्चिकै बालिकालाई बलात्कार गरेको प्रहरी अनुसन्धानको निष्कर्षमा पुग्यो र सोही अनुसार काठमाडौं जिल्ला अदालतमा मुद्दा दायर गरिएको थियो।
उनले विश्वभरका फ्रान्चाइजीहरूसँग आफ्नो आकर्षक सम्झौताबाट लाखौं कमाए। तर लामिछानेमा सधैं असल आचरणको अभाव हुने गरेको उहाँका समकालीनहरूले नाम न छाप्ने सर्तमा बताउँछन्।
लामिछानेको तत्कालीन कप्तान पारस खड्कासहित टोलीका वरिष्ठ सदस्यहरूसँगको सम्बन्ध २०१७ मा चिसो भयो। उनले अचानक ट्विटरमा खड्कालाई अनफलो गरेपछि नेपालका क्रिकेट फ्यानहरू छक्क परेका थिए।
लामिछानेसँगै खेलेका राष्ट्रिय टोलीका एक सदस्यले भने, ‘टिमका सिनियर खेलाडीसँग उनको सम्बन्ध राम्रो थिएन।
पूर्व राष्ट्रिय क्रिकेट कप्तान एलबी क्षेत्रीले पनि क्यान र अन्य खेल संघहरूमा खेलाडीहरूलाई कसरी ह्यान्डल गर्ने त्रुटिहरू औंल्याए। “खेलकुद संघहरू खेलाडीका संरक्षक हुन्, तर नेपालका संस्थाहरूले विरलै त्यस्तो संरक्षकता दिन सक्छन्। म भन्न चाहन्छु कि हाम्रा करिब ९८ प्रतिशत खेलकुद संघ यस कर्तव्यमा चुक्छन्,’ क्षेत्रीले भने, ‘खेलकुद टोलीले मनोवैज्ञानिक र व्यवहारसम्बन्धी सल्लाहकारहरू भर्ना गर्न थाल्ने समय आएको छ।
“[तर], विश्वव्यापी मञ्चमा एक्सपोजर भएका र नेपाली क्रिकेटको अनुहार बनेका लामिछानेजस्ता खेलाडी पक्कै पनि आफ्नो व्यवहारमा बढी जिम्मेवार हुनुपर्छ,” क्षेत्रीले भने।
The Kathmandu Post बाट अनुवादित।
